Η εξαγγελθείσα κατάργηση της γραφειοκρατίας, στην πράξη!

Θα μου επιτρέψετε έναν πρόλογο, για να καταλάβουν όσοι δεν γνωρίζουν κάποιες έννοιες.

(πρόλογος)

Πριν νηολογηθεί ένα σκάφος στην Ελληνική σημαία (τα νηολόγια είναι ένα υποθηκοφυλακείο της θάλασσας, αντίστοιχο με το υποθηκοφυλακείο που εγγράφονται τα ακίνητα), πρέπει πρώτα να καταμετρηθεί, να καταγραφεί δηλαδή το μήκος του, το πλάτος του, η μηχανή του και ο όγκος του (που μετριέται σε κόρους ολικής και καθαρής χωρητικότητας, ένας κόρος ισούται με 2,83 κυβικά).

Το πιστοποιητικό καταμέτρησης είναι συνήθως το πρώτο έγγραφο που εκδίδεται, κατά την διαδικασία της νηολόγησης του σκάφους. Αυτό το έγγραφο δεν αλλάζει ποτέ, παρά μόνο εάν γίνει μετασκευή που επηρεάζει τις διαστάσεις και τον όγκο του σκάφους.

Κατά την διαδικασία της αρχικής έκδοσης του πιστοποιητικού αυτού, ο ιδιοκτήτης του σκάφους δηλώνει τι προτίθεται να χρησιμοποιεί το σκάφος, εάν δηλαδή θα το χρησιμοποιεί σαν σκάφος προσωπικής αναψυχής, σαν επαγγελματικό τουριστικό, σαν αλιευτικό, κλπ. Βάσει του χαρακτηρισμού αυτού, ο νηολόγος που εκδίδει το σχετικό έγγραφο που αποδεικνύει ότι το σκάφος νηολογήθηκε στην Ελληνική σημαία, γράφει αυτόν τον χαρακτηρισμό στο σχετικό Έγγραφο (Εθνικότητος) που εκδίδει.

Όταν λοιπόν ο πρώτος ιδιοκτήτης του σκάφους δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει το σκάφος σαν επαγγελματικό σκάφος, τότε ο χαρακτηρισμός επί του Εγγράφου Εθνικότητος είναι Ε/Γ-Τ/Ρ, δηλαδή επαγγελματικό τουριστικό, ενώ εάν το σκάφος θα χρησιμοποιείται από τον πρώτο ιδιοκτήτη για την προσωπική του αναψυχή, τότε χαρακτηρίζεται Ε/Γ-Α/Ψ. Κατά καιρούς έχουν υπάρξει διάφορες μικροαλλαγές σε αυτούς τους χαρακτηρισμούς, αλλά ουδείς έχει δώσει ποτέ ιδιαίτερη βάση. 

Προκειμένου να γίνει εν τέλει το σκάφος επαγγελματικό, πρέπει να περάσει από αρκετή διαδικασία που ακολουθεί της νηολόγησης, χρειάζονται επιθεωρήσεις, έναρξη επαγγέλματος στην Εφορία, ειδικός επιπλέον εξοπλισμός του σκάφους, κλπ, μέχρι τελικά να λάβει το σκάφος σχετική επαγγελματική άδεια από το ΥΕΝ.

Όταν ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του επαγγελματικού σκάφους, ή ένας επόμενος αγοραστής, ανακαλέσει την επαγγελματική άδεια, τότε εκδίδεται σχετική απόφαση του ΥΕΝ ότι το σκάφος έπαυσε να είναι επαγγελματικό. Άρα το σκάφος δεν μπορεί να ναυλώνεται πλέον.

Όμως τα νηολόγια, είναι μια Υπηρεσία που δεσμεύεται από τον χαρακτηρισμό που ήδη υπάρχει στο υφιστάμενο πιστοποιητικό καταμέτρησης του σκάφους, και παρόλη την παύση της άδειας επαγγελματικού (που κοινοποιείται από το ΥΕΝ στα Νηολόγια), εξακολουθεί να χαρακτηρίζει στο Έγγραφο Εθνικότητος το σκάφος σαν Ε/Γ-Τ/Ρ, χωρίς φυσικά να θεωρεί το σκάφος σαν επαγγελματικό.

Στο παρελθόν αρκούσε να πας στην αρμόδια Υπηρεσία (ΔΕΕΠ) να αφήσεις μια υπεύθυνη δήλωση και να κάνουν μια απλή και γρήγορη πράξη επί του υφιστάμενου πιστοποιητικού καταμέτρησης, ότι σύμφωνα με την δήλωση του νέου ιδιοκτήτη, το σκάφος θα χαρακτηρίζεται σαν σκάφος αναψυχής. Όμως σε τέτοια περίπτωση, η Υπηρεσία των νηολογίων επέβαλε την επανέκδοση του Εγγράφου Εθνικότητος λόγω αλλαγής χαρακτηρισμού, πράγμα που σήμαινε κόστος (περί τα 160 ευρώ) και χρόνο (2-3 ημέρες). Δεν υφίστατο λόγος για περιττές διαδικασίες και έξοδα.

Τα τελευταία χρόνια, τις καταμετρήσεις τις εκδίδουν οι Νηογνώμονες, κυρίως ο Ελληνικός Νηογνώμων, μια ιδιωτική εταιρεία που έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Μια απλή πράξη διόρθωσης σε ένα ήδη υπάρχον πιστοποιητικό, δεν άφηνε περιθώρια κέρδους και χρέωσης, οπότε ανακαλύφθηκε πως η αλλαγή χρήσης του σκάφους αποτελεί πράξη σημαντική στις διαστάσεις και στον όγκο του σκάφους (!!!), με αποτέλεσμα να εκδίδουν πιστοποιητικό ανακαταμέτρησης, δηλαδή νέο πιστοποιητικό, νέα παράβολα, νέα χαρτόσημα, νέα αμοιβή (350,00 ευρώ περίπου). Ακολούθησε και η ΔΕΕΠ, η αρμόδια Υπηρεσία του ΥΕΝ, αφού ούτε σε αυτούς κακόπεφτε να εισπράττουν χαρτόσημα και παράβολα (116,00 ευρώ). 

Έτσι, στα πλαίσια της καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, μια απλή πράξη που κρατούσε λίγα λεπτά, κατέληξε σε έκδοση νέων πιστοποιητικών με σημαντικό κόστος και άσκοπη σπατάλη χρόνου.

Φυσικά, το εάν ένα σκάφος είναι επαγγελματικό ή όχι, δεν εξαρτάται ούτε από το πιστοποιητικό καταμέτρησης, ούτε από τον χαρακτηρισμό στο Έγγραφο Εθνικότητος, αλλά από το εάν έχει σχετική άδεια από το ΥΕΝ. Η παύση της προγενέστερης υφιστάμενης άδειας ενός τέτοιου σκάφους, είναι αρκετή για να δείξει εάν το σκάφος δεν είναι επαγγελματικό. Είπα ότι είναι αρκετή, αλλά το σωστό θα ήταν να πω πως ήταν αρκετή, όχι πως είναι. 

Διότι πρόσφατα αντιμετώπισα το εξής:

(τέλος προλόγου)

Το 2006 ένα σκάφος επαγγελματικό, πουλήθηκε σε ιδιώτη, ανακλήθηκε η υφιστάμενη επαγγελματική άδεια του σκάφους, πληρώθηκε ο ΦΠΑ και εκδόθηκε το νέο Έγγραφο Εθνικότητος. Ο χαρακτηρισμός επί του εγγράφου αυτού σαν Ε/Γ-Τ/Ρ δεν στάθηκε εμπόδιο στο αρμόδιο λιμεναρχείο να εκδώσει την άδεια εκτέλεσης πλόων σαν σκάφος αναψυχής, ούτε είχε το παραμικρό πρόβλημα να ταξιδεύει το σκάφος ανεμπόδιστα τόσα χρόνια.

Έφτασε η ώρα της ανανέωσης της άδειας εκτέλεσης πλόων, και η αρμόδια Υπηρεσία του λιμεναρχείου (που είχε εκδώσει την πρώτη άδεια) αρνήθηκε την ανανέωση της, διότι κατά την άποψη του αρμόδιου λιμενικού οργάνου το σκάφος είναι επαγγελματικό!!! Προκειμένου να τον διευκολύνω να καταλάβει πόσο παράλογο είναι να χαρακτηρίζει το σκάφος σαν επαγγελματικό, του είπα πως αφού είναι επαγγελματικό (κατά την γνώμη του), αυτό σημαίνει πως προφανώς  μπορεί να εκτελέσει ναύλους, άρα ας μου θεωρήσει σχετικό ναυλοσύμφωνο, παρόλη την από πενταετίας παύση της επαγγελματικής άδειας, και μάλιστα στον προηγούμενο ιδιοκτήτη. 

Όπως θα υποθέτετε, ακολούθησε έντονος διάλογος. Λίγο πολύ ο αρμόδιος λιμενικός είπε πως το 2006 παρανόμησε που εξέδωσε την αρχική άδεια εκτέλεσης πλόων.  Του ζήτησα να μου υποδείξει τον παραμικρό νόμο, κάποια εγκύκλιο έστω ή διάταξη, οτιδήποτε τέλος πάντων  που να λέει ότι ο πλοιοκτήτης οφείλει να ζητήσει ανακαταμέτρηση και να πληρώσει τα έξοδα έκδοσης νέου εγγράφου προκειμένου να αλλάξει ο χαρακτηρισμός που ακολουθεί το σκάφος από την αρχική νηολόγηση (διότι αλλιώς το σκάφος θα θεωρείται επαγγελματικό σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό της αρχικής καταμέτρησης), και φυσικά δεν απάντησε αφού δεν υφίσταται τίποτα σχετικό, όλη αυτή η διαδικασία προκύπτει στην πράξη γιατί κάποιοι ερμηνεύουν τα πράγματα όπως εκείνοι θέλουν, διογκώνοντας την ταλαιπωρία του κόσμου και το εκτοξεύει το κόστος των διαδικασιών. 

Ο λιμενικός έφτασε στο σημείο να απειλεί πως εάν εκδώσει ένα έγγραφο ότι θεωρεί το σκάφος σαν επαγγελματικό, θα μπλέξει ο ιδιοκτήτης του σκάφους με την Εφορία. Του ζήτησα να εκδώσει τέτοιο έγγραφο, να γελάσει κάθε πικραμένος, να εκδώσει δηλαδή ένα έγγραφο πως ένα σκάφος που δεν έχει επαγγελματική άδεια, ότι είναι επαγγελματικό! Έπεσε ακόμα πιο χαμηλά, ψευδόμενος πως ο νηολόγος θεωρεί το σκάφος σαν επαγγελματικό, παρόλο που ο νηολόγος έχει στον φάκελο του πλοίου την κοινοποιηθείσα ανάκληση της επαγγελματικής άδειας.

Η συζήτηση στο τηλέφωνο κράτησε πάνω από μια ώρα, φυσικά ματαιοπονούσα. Ο ιδιοκτήτης του σκάφους είχε ήδη χάσει περισσότερες ώρες, ο δε λιμενικός που τελικά αρνήθηκε να εξυπηρετήσει τον πολίτη, όλες εκείνες τις ώρες πληρωνόταν τον μισθό του για την εργασία που πρόσφερε στο κράτος.

Άραγε υπάρχει κανένας να τραβήξει το αυτί σε κάτι τέτοιους? Αξίζει να αρχίσω να αραδιάζω ονόματα και στοιχεία, ή τζάμπα θα το κάνω?

Αυτό που με στενοχωρεί πιο πολύ απόλα, είναι πως ο ιδιοκτήτης του σκάφους πρέπει να κρίνει ανάμεσα στον λόγο τον δικό μου, και στον λόγο ενός λιμενικού οργάνου, με γαλόνια και σιρίτια, που υποτίθεται ότι είναι η δουλειά του να γνωρίζει τους νόμους και να τους εφαρμόζει. Αυτήν την στιγμή, κάπου θα τραβιέται ο άνθρωπος, να πάρει πιστοποιητικό ανακαταμέτρησης, θεωρώντας πως 5 χρόνια πριν έγιναν λάθη στην αρχική έκδοση των εγγράφων του σκάφους του. Αυτή είναι η τροφή της γραφειοκρατίας και των γραφειοκρατών: ο ραγιαδισμός των πολιτών, που αντί να διεκδικούν το λογικό και το αυτονόητο, δέχονται να τρέχουν από γραφείο σε γραφείο και από Υπηρεσία σε Υπηρεσία, για να ρίξουν νερό στον μύλο όλων αυτών που αμείβονται για να ταλαιπωρούν τον κόσμο, και κοστίζουν στο κράτος τους παχυλούς μισθούς τους.

Αντώνης Μάγγος

ράλλυ Αιγαίου 2011 εκκίνηση

Ιστορία τρέλας, η Οδύσσεια ενός Ολλανδού.

(Αθήνα, 12/7/2011)

Στις 22/4/2010 κατέπλευσε στην Κέρκυρα ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος με όνομα DORA με ιδιοκτήτη έναν Ολλανδό, που το αγόρασε στην Κροατία και προκειμένου να αποκτήσει γρήγορα ναυτιλιακά έγγραφα, νηολόγησε το σκάφος του με Αμερικάνικη σημαία (Delaware).

Φτάνοντας στην Κέρκυρα, του εξέδωσαν ένα δελτίο κίνησης ενός μηνός. Έκτοτε ταξίδευσε σε όλη την Ελλάδα με το σκάφος του. Τον Ιούλιο του 2010 το Λιμεναρχείο της Πάτρας θεώρησε τον απόπλου, παρόλο που το δελτίο Κίνησης φαίνεται ότι είχε λήξει από τις 21/5/2010, και το Λιμεναρχείο Μεσολογγίου επίσης θεώρησε το ληγμένο δελτίο κίνησης.

Εν συνεχεία, το σκάφος κατέπλευσε σε διάφορα λιμάνια, πλήρωνε τα λιμενικά τέλη στις αρμόδιες λιμενικές αρχές, χωρίς κανένας να ενοχληθεί από το παραμικρό, έως ότου τον Νοέμβρη του 2010 βρέθηκε ο Ολλανδός με το εν λόγω σκάφος στο Γύθειο, εκεί όπου βρέθηκε ο πρώτος αρμόδιος που διαπίστωσε ότι το δελτίο κίνησης του σκάφους ήταν ληγμένο. Μέχρι τότε, όλοι κοιμόντουσαν με τα τσαρούχια.

Επειδή ο Ολλανδός έπρεπε να επιστρέψει στην πατρίδα του, και προκειμένου το σκάφος να τύχει της ετήσιας χειμερινής συντήρησης,  με ειδική άδεια απέπλευσε για το Λιμάνι του Λαυρίου προς δεξαμενισμό και ξεχειμώνιασμα.

Με την επιστροφή του Ολλανδού στην Ελλάδα, είχε ήδη μεριμνήσει τα δέοντα για την αλλαγή σημαίας σε Ολλανδική, και μάλιστα σαν επαγγελματικό σκάφος και όχι σαν σκάφος αναψυχής.

Στις 26/5/2011 λοιπόν,  το λιμεναρχείο του Λαυρίου εξέδωσε σχετικό ΔΕΚΠΑ, το ειδικό Δελτίο Κίνησης για σκάφη αναψυχής είτε με Ελληνική είτε με κοινοτική σημαία.

Οι υπάλληλοι του Τελωνείου Γυθείου λοιπόν, είχαν ζητήσει από τον Ολλανδό να πληρώσει την ειδική ανταποδοτική εισφορά που πληρώνουν τα μη κοινοτικά σκάφη, ήτοι 15 ευρώ (+ΦΠΑ) για κάθε μέτρο για κάθε συμπληρωμένο τρίμηνο παραμονής. Παράλληλα του είπανε πως υπάρχει και ένα πρόστιμο για την υπέρβαση του χρόνου παραμονής του σκάφους μετά την λήξη του Δελτίου Κίνησης, και διαβίβασαν στην 18^η Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών στις 3/12/2010 σχετικό ερώτημα ζητώντας την επιείκεια και την κατανόηση του Υπουργείου, διότι αναγνώριζαν ότι ο Ολλανδός υπήρξε θύμα παραπλάνησης.

Στις 23 Δεκεμβρίου του 2010 η 17^η Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών απάντησε στο Τελωνείου Γυθείου πως… από την στιγμή που το αρχικό Δελτίο Κίνησης έληξε από τις 21/5/2010 και δεν έχει τις προϋποθέσεις να παραταθεί, έχουν ήδη γίνει απαιτητές οι δασμολογικές και φορολογικές υποχρεώσεις για το σκάφος αυτό (ΦΠΑ, δασμοί και φόροι), πέραν των όποιων προστίμων από την καθυστέρηση και την τυχούσα οφειλόμενη πληρωμή της ανταποδοτικής εισφοράς των 15 ευρώ /μέτρο ανά τρίμηνο.

Το σκάφος ήδη βρισκόταν στο Λαύριο, και το Τελωνείο του Λαυρίου κοινοποίησε το έγγραφο αυτό στο σκάφος, στις 10/6/2011, δηλαδή 15 ημέρες μετά την έκδοση του ΔΕΚΠΑ σαν κοινοτικό σκάφος!!!

Ο Ολλανδός τρομοκρατήθηκε όταν συνειδητοποίησε πως δεν οφείλει απλώς κάποια τέλη και κάποια πρόστιμα (τα οποία αμφισβητούσε και ήλπιζε να τα γλυτώσει…), τώρα βρέθηκε να οφείλει επιπλέον δασμούς και φόρους για το σκάφος του!

Έβαλε μπρος λοιπόν το σκάφος του, απέπλευσε ανεμπόδιστος προς την γείτονα Τουρκία, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα, χωρίς φυσικά να πληρώσει ούτε μια δεκάρα στο Ελληνικό Δημόσιο. Οι διαπιστώσεις είναι προφανείς:

• Πρώτη διαπίστωση είναι πως είμαστε μπάτε (και βγάτε!) σκύλοι αλέστε.
• Δεύτερη διαπίστωση είναι πως όσοι εμπλέκονται στην διαδικασία ελέγχου των εγγράφων του σκάφους, εισέπραξαν λιμενικά τέλη, θεώρησαν απόπλους και κατάπλους, κλπ, θα πρέπει να πάνε σπίτια τους “εχθές”!!! Την ώρα που υπάρχει ένα σκάφος που καλώς ή κακώς οφείλει κάποιους φόρους, τέλη και πρόστιμα, το άφησαν να κυκλοφορεί για μήνες ανεμπόδιστα  χωρίς να ιδρώνει κανενός το αυτί.
• Το σκάφος του Ολλανδού ήταν (κατά πως φαίνεται) υποκείμενο σε ΦΠΑ, δασμούς και λοιπούς φόρους, όσο έφερε την Αμερικάνικη σημαία, ενώ όταν νηολογήθηκε το σκάφος στην Ολλανδία ουδείς στην Ελλάδα έχει αρμοδιότητα να ελέγξει κατά πόσο αυτό το σκάφος έχει καταβάλλει τον ΦΠΑ σε κάποια Ευρωπαϊκή χώρα ή έστω εάν νομίμως έχει απαλλαγεί.
• Δηλώνοντας ο Ολλανδός ότι θα εκμεταλλευτεί το σκάφος επαγγελματικά προφανώς απηλλάγη από τον ΦΠΑ στην Ολλανδία, και εδώ στην χώρα μας μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερος και ωραίος ακόμα και για να κάνει την προσωπική του αναψυχή, χωρίς να ενοχλείται κανένας. Δεν γνωρίζω εάν ο συγκεκριμένος Ολλανδός είναι εικονικός επαγγελματίας, αναρωτιέμαι όμως ποιος τον ελέγχει σχετικά!
• Εάν ο Ολλανδός αποδεχόταν και πλήρωνε τα πρόστιμα στο Γύθειο, δεν θα γινότανε η σχετική επιστολή από το Τελωνείο Γυθείου αναζητώντας την επιείκεια, κάτι που εν τέλει ενεργοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα ετίθετο θέμα ΦΠΑ και λοιπών δασμών και φόρων.

Αναρωτιέμαι τι κέρδισε τελικά η Ελλάδα κυνηγώντας τον Ολλανδό. Τον διώξαμε και βρήκε φιλοξενία στην Τουρκία. Τώρα αφήνει εκεί τα λεφτά του, πληρώνει τις Τούρκικες μαρίνες, πληρώνει τους μηχανικούς και τους συντηρητές της Τουρκίας, πληρώνει τα εφόδια και την διατροφή του εκεί, εκεί θα φιλοξενεί τους φίλους ή τους πελάτες του όταν θα ναυλώνει το εν λόγω σκάφος.

Σε τι μας ωφελεί αυτή η πρακτική? Δεν ξέρω.

Εγώ παρέθεσα τα γεγονότα όπως τα κατάλαβα και τα έμαθα διαβάζοντας την σχετική αλληλογραφία και τα έγγραφα του Ολλανδού, και θέτω απλώς τα ερωτήματα. Τις απαντήσεις άλλοι πρέπει να τις δώσουν.

Α. Μάγγος